Văn bản Hê-ra-clet đi tìm táo vàng - Nội dung, tác giả, tác phẩm

I. Tác giả văn bản Hê-ra-clét đi tìm táo vàng

- Thần thoại Hy Lạp không có tác giả cụ thể, đó là những chuyện kể được dân gian truyền miệng và ghi chép lại cho đến ngày nay.

II. Tìm hiểu tác phẩm Hê-ra-clét đi tìm táo vàng

1. Thể loại: Thần thoại

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Đoạn trích Hê-ra-clet đi tìm táo vàng được trích từ thần thoại Hy Lạp.

3. Phương thức biểu đạt: Tự sự

4. Người kể chuyện: Người kể chuyện ngôi thứ 3

5. Tóm tắt

Tác phẩm kể về hành trình Hê-ra-clet đi tìm quả táo vàng. Công cuộc tìm kiếm quả táo vàng của chàng vô cùng khó khăn, chàng đã trải qua hàng loạt những khó khăn thử thách. Trên đường đi, chàng phải chiến đấu với cha con thần chiến tranh A-ret, nhờ sự giúp đỡ của thần biển Nê - rê, chiến đấu với gã thần biển độc ác An-tê. Với sự dũng cảm của mình, chàng đã cứu được thần Pro-me-te bị xiềng bởi thần Dớt. Nhờ sự giúp đỡ của thần Pro-me-te, chàng đã đã biết cách lấy quả táo vàng là phải nhờ thần A-lat. Hê-ra-clet giúp thần A-lat chống đỡ bầu trời và thần A-lat lấy quả táo vàng giúp Hê-ra-clet. Lấy được táo vàng về, thần Át-lát toan lừa Hê-ra-clet gánh luôn bầu trời giúp mình, nhưng Hê-ra-clet nhanh trí đã nhận ra âm mưu ấy và tương kế tựu kế, thoát khỏi cái bẫy, mang táo vàng trở về.

6. Bố cục

Phần 1: Nguồn gốc và đặc điểm của cây táo vàng

Phần 2: Cuộc chiến của Hê-ra-clét với gã khổng lồ độc ác Ăng-tê.

Phần 3: Giải cứu thần Prô-mê-tê

Phần 4: Hê-ra-clét tìm gặp thần Át-lát, gánh giúp bầu trời để cho thần đi lấy táo.

7. Giá trị nội dung

- Ca ngợi tinh thần dũng cảm, quật cường, mưu trí của Hê-ra-clet

- Thể hiện tư duy phát triển của con người Hy Lạp

8. Giá trị nghệ thuật

- Cốt truyện chất phác, ngây thơ, thể hiện tư duy sâu sắc của người cổ đại

- Các chi tiết kì ảo hoang đường sử dụng phong phú

- Nghệ thuật miêu tả nhân vật chi tiết, sâu sắc

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Hê-ra-clét đi tìm táo vàng

1. Nguồn gốc và đặc điểm của cây táo vàng

a. Nguồn gốc

- Ban đầu cây táo vàng có quả vàng vốn là của thần Đất Gai-a vĩ đại, mẹ của muôn loài

- Sau đó Gai-a đã đem cây táo vàng này tặng cho nữ thần Hê-ra nhân ngày nữ thần Hê-ra kết hôn với đấng phụ vương Dớt.

- Hê-ra mang cây táo vàng về trồng trong một khu vườn của mình, khu vườn này rất thâm nghiêm và cách nơi thần Át- lát đang giơ vai đội trời không xa.

- Hê-ra đã giao khu vườn cho con rồng La-đông và ba tiên nữ Nanh-phơ canh giữ để ngăn ngừa người lạ xâm nhập

=> Khu vườn được trông nom rất cẩn thận, nghiêm ngặt, khó có thể vào được.

2. Cuộc chiến của Hê-ra-clét với gã khổng lồ độc ác Ăng-tê

Cuộc chiến vô cùng quyết liệt

a. Lần thứ nhất

- Ba lần quật Ăng-tê xuống đất tưởng đã chết nhưng thoáng cái hắn lại bật dậy

=> Không thể hạ gục được Ăng-tê vì hắn được thần Đất Mẹ Gai-a tiếp sức

b. Lần thứ hai

- Tìm được điểm mạnh của Ăng-tê và tiêu diệt chúng

- Lừa một miếng sơ hở, nhấc bổng chân khỏi mặt đất rồi xoay ngược đầu xuống dưới đất

- Ăng-tê lần này chết hẳn

=> Hera-clet là chàng trai thông minh, mưu trí, và có sức mạnh phi thường

3. Giải cứu thần Prô-mê-tê

- Chàng chứng kiến cảnh thần Dớt trừng phạt Prô-mê-tê đã động lòng thương xót, chiến đấu dũng cảm với đại bàng để giải cứu

- Prô-mê-tê bị thần Dớt sai lũ tay sai đóng đanh xiềng vào núi đá, sai đại bàng hàng ngày đến mổ bụng ăn gan, nhưng buồng gan đó là bất tử

- Chàng leo lên đỉnh núi, giương cung, buông dây, đại bàng ngã xuống đất và cởi trói cho Prô-mê-tê

- Để đèn ơn cứu mạng, Prô-mê-tê cho biết là Hê-ra-clet không thể tự mình hái được táo vàng mà phải nhờ thần Át-lát mới xong

=> Hê-ra-clet là người anh hùng có trái tim nhân hậu, không thể ngó lơ trước sự đày đọa, đau khổ của người khác

4. Hê-ra-clét tìm gặp thần Át-lát, gánh giúp bầu trời một lát để cho thần đi lấy táo

- Hê-ra-clet nhận lời đề nghị giơ vai gánh giúp bầu trời để thần Át-lat đi lấy táo vàng giúp

=> Việc làm rất nặng nhọc đối với người khỏe mạnh như chàng “ loạng choạng”, “ mồ hôi vã như tắm”

- Lấy được táo vàng về, thần Át-lat định lừa chàng gánh luôn cả bầu trời mãi mãi

- Hê-ra-clet nhận ra ý đồ xấu xa, đen tối nên đã nhanh trí thoát khỏi bẫy

- Trả lại gánh nặng bầu trời cho thần Át-lat và đem ba quả táo vàng trở về Mi-xen

=> Sự mưu trí, nhanh nhẹn, sức mạnh phi thường

Kết luận: Ý chí đấu tranh giành lại công bằng, sự quyết tâm, kiên định vượt lên trên tất cả những khó khăn, thử thách để đạt được mục tiêu cuối cùng.

IV. Đọc tác phẩm: Hê- ra- clét đi tìm táo vàng

Thử thách cuối cùng mà Ơ-ri-xtê giao cho Hê-ra-clét là phải đoạt được những

quả táo vàng của những tiên nữ E-xpê-rít (Ilespérides) đem về. Chuyện xưa kể

rằng, cây táo vàng có quả vàng này vốn là của nữ thần Đất Gai-a vĩ đại, mẹ của

muôn loài. Gai-a đã đem cây táo vàng này tặng cho nữ thần Hê-ra làm quà mừng ngày nữ thần Hê-ra kết hôn với dấng phụ vương Dớt. Hê-ra vô cùng sung sướng trước tặng vật quý. Nàng đem cây táo về trồng ở một khu vườn của mình, một khu vườn rất thâm nghiêm cách không xa nơi thần Át-lát (Atlas) giơ vai chống đội bầu trời. Để ngăn ngừa những người lạ, nhất là những người con gái của Át-lát hay lui tới chơi ở khu vườn này, thấy chùm táo đẹp hái đi mất, nữ thần Hê-ra giao khu vườn cho một con rồng tên là La-đông (Ladon) canh giữ, một con rồng có tới một trăm cái đầu. Có người kể không phải là La-đông có một trăm dầu mà chỉ có một thôi, nhưng đặc biệt là nó không lúc nào ngủ cả. Mắt nó lúc nào cũng mở trừng trừng. Cẩn thận hơn, Hê-ra còn giao cho ba chị em tiên nữ Nanh-phơ (Nymphe) có một cái tên gọi chung là E-xpê-rít, hoặc những tiên nữ Chiều Hôm, trông coi.

Nhưng vườn táo này ở đâu? Ở biển Đông hay biển Mặt Trời lặn? Ở trong vùng sa mạc cát nóng hay dưới chân những ngọn núi tuyết phủ quanh năm? Người kể thì nhiều nhưng người đi thì xem ra chưa thấy có một ai. Hê-ra-clét lặn lội từ châu Âu sang châu Á để hỏi đường.

(Lược một đoạn: Trên đường đi tìm những quả tảo vàng, Hê-ra-clét gặp nhiều thử thách như phải giao đấu với hai cha con thần Chiến tranh A-rét, đi tìm thần Biển Nê-rê để hỏi đường, phải đi ngược lên tận miền cực Bắc, phải băng qua vùng sa mạc nóng như thiêu như đốt, phải chiến đấu với gã khổng lồ độc ác Ăng-tê.)

Cuộc giao đấu giữa Hê-ra-clét với Ăng-tê diễn ra vô cùng quyết liệt. Ba lần Hệ-ra-clét quật Ăng-tê ngã xuống đất, tưởng Ăng-tê chết hẳn thế mà chỉ thoáng một cái, Ăng-tê lại bật dậy, tiếp tục giao dấu với Hê-ra-clét. Thì ra Ăng-tê có một điều bí mật như một lá bùa hộ mệnh. Đó là nhờ thần Đất Mẹ Gai-a. [...] Chính vị nữ thần này dã luôn luôn tiếp sức cho dứa con trai của mình. Tìm ra được điểm mạnh đó của Ăng-tê, Hê-ra-clét quyết loại trừ nó. Lừa một miếng sơ hở, Hê-ra-clét gồng minh nhấc bổng Ăng-tê lên cho chân lìa khỏi mặt đất rồi chàng xoay ngược đầu Ăng-tê xuống. Lần này thì Ăng-tê chết thật, chết không cách gì cứu vãn được. Nữ thần Đất Mẹ Gai-a không tiếp sức được cho đứa con trai ghê gớm của mình, dành chịu để nó thiệt phận trong dôi tay rắn như sắt của Hê-ra-clét.

(Lược một đoạn: Hê-ra-clét đặt chân đến đất nước Ai Cập. Suýt bị vua Ai Cập bắt làm vật hiển tể, người anh hùng đã chiến đấu để giải thoát cho mình và tiếp tục lên đường.)

Nhiều nỗi gian nguy, nhiều cuộc xung đột mà Hê-ra-clét đã phải đương đầu. Cuối cùng, chàng tới được vùng núi Cô-ca-do (Caucase). Tại đây, chàng lập được một chiến công hiển hách lưu danh hậu thế. Chúng ta chắc chưa ai quên chuyện Prô-mê-tê bị Dớt trừng phạt. Trên đỉnh cao chót vót của một ngọn núi trong dãy Cô-ca-dơ, thần Dớt đã cho lũ tay sai đao phủ đóng danh xiềng Prô-mê-tê vào núi đá. Thần Dớt còn sai một con đại bàng mỏ quắm, móng nhọn, ngày ngày, tới mổ bụng ăn gan Prô-mê-tê. Nhưng buồng gan của Prô-mê-tê là bất tử. Nó bất tử như Ti-tăng (Titan )( Prô-mê-tê). Vì thế, ban ngày buồng gan bị con ác điều ăn di thì ban đêm nó lại mọc lại nguyên vẹn, tươi mới như chưa hề bị thương tổn. Prô-mê-tê đã dũng cảm chịu dựng cực hình như thế hàng bao thế kỉ. Hàng bao thế kỉ trôi qua nhưng Prô-mê-tê vẫn không hề khuất phục Dớt.

Hê-ra-clét đến. Chàng nhìn thấy vị thần ân nhân của loài người bị xiềng trên đỉnh núi cao chót vót và những cánh chim dang chấp chới, lượn lờ. Có lẽ giờ đây con đại bàng do Dớt phái đến đang moi khoét gan của vị thần ân nhân của loài người. Hê-ra-clét leo lên đỉnh núi. Kia rồi, cảnh tượng thương xót và tàn nhẫn ấy đang diễn ra như chọc vào mắt chàng. Không phải đắn đo suy nghĩ gì, Hê-ra-clét giương cung và buông dây. Tách một cái, con đại bàng ngã quay xuống đất. Chàng chạy lại chặt tung xiềng xích giải phóng cho Prô-mê-tê. Thế là hết, chấm hết vĩnh viễn từ đây cuộc đời khổ nhục bị xiềng xích vào ngọn núi đá cô quạnh này. Prô-mê-tê vươn vai sảng khoái, đón chào cuộc sống mới tự do. Đền ơn người anh hùng đã giải phóng cho mình, Prô-mê-tê nói cho Hê-ra-clét biết, chàng không thể tự tay hải lấy những quả táo vàng được. Việc này phải nhờ tay thần Át-lát mới xong.

Hê-ra-clét tới xứ sở của chị em E-xpê-rít. Chàng gặp vị thần Át-lát đang khom lưng, giơ vai chống đội bầu trời, đầu cúi gục, nhọc nhằn, mệt mỏi. Đó là hình phạt của Dớt đối với Át-lát vì vị thần này xưa kia can tội đứng về phía những Ti-tăng, những vị thần già, chống lại thần Dớt. Hê-ra-clét cất tiếng nói:

- Hỡi thần Át-lát, một Ti-tăng con của U-ra-nốt (Ouranos) bao la và của Gai-a vĩ đại, đang phải chịu khổ hình! Ta là Hê-ra-clét, con của đấng phụ vương Dớt, đến đây để làm một việc không phải do trái tim ta muốn. Nhà vua Ơ-ri-xtê, người được nữ thần Hê-ra sủng ái, sai ta đi lấy những quả táo vàng ở khu vườn cấm do ba tiên nữ E-xpê-rít trông coi. Xin Ti-tăng Át-lát hãy giúp ta trong việc này vì ta chẳng thể trở về Mi-xen (Mycènes) khi trong tay không có những quả táo đó.

Thần Át-lát đáp lại:

- Hỡi Hê-ra-clét, người con trai danh tiếng của thần Dớt! Ta sẵn sàng giúp đỡ nhà ngươi. Nhưng ai sẽ thay thế ta chống đỡ bầu trời? Nhà ngươi liệu có thể thay ta làm việc đó khi ta đi lấy về cho nhà ngươi ba quả táo vàng do ba chị em nàng E-xpê-rít trông coi không? Nếu được, ngươi hãy ghé vai vào đây thay ta đảm đương công việc trong chốc lát.

Hê-ra-clét nhận lời, ghé vai vào giơ lưng ra chống dỡ bầu trời. Một sức nặng ghê gớm, chưa từng thấy, dè lên vai và lưng người con trai của thần Dớt vĩ đại. Gân cốt trong người chàng như căng ra. Khoẻ mạnh như chàng mà khi ghé vai vào chống đỡ cũng còn loạng choạng, mồ hôi đổ ra như tắm. Nhưng nữ thần A-tê-na (Athéna) lúc nào cũng ở bên người con trai yêu quý của thần Dớt để truyền thêm sức lực cho chàng. Nhờ thế, Hê-ra-clét đứng vững cho đến khi Át-lát trở về. Át-lát đi đến bên chàng và bảo:

- Hỡi Hê-ra-clét! Ta đã lấy được ba quả táo vàng đem về cho nhà ngươi đây! Thật là những quả táo quý vô ngần. Mà thôi, tiện đây ngươi hãy để ta mang luôn những quả táo này về Mi-xen cho O-ri-xtê. Người chịu khó chờ ta một lát vì ta đi rất nhanh. Các vị thần bao giờ cũng vượt núi, băng rừng, qua sông nhanh chóng và dễ dàng hơn những người trần bấy yếu

Hê-ra-clét đoán ngay được ý đồ đen tối của thần Át-lát. Chàng tươi cười bảo Át-lát:

- Hỡi vị thần Át-lát! Thật là quý hoá! Ta không biết dùng những lời lẽ gì để bày tỏ lòng biết ơn vô hạn của ta đối với sự giúp dỡ tận tình của người. Nhưng trước khi người di tới dó, thành Mi-xen đầy vàng bạc, xin người hãy ghé vai đỡ cho ta một lát để ta kiếm tấm áo, tấm da lót vào vai cho đỡ dau, đỡ rát.

Át-lát liền làm theo lời Hê-ra-clét. Hê-ra-clét chuồi nhanh ra khỏi gánh nặng bầu trời. Chàng nhặt ba quả táo vàng cho vào đẫy rồi đeo ống tên và cây cung lên vai, thanh gươm vào bên sườn, đoạn cầm lấy cây chuỳ gỗ. Và chàng từ biệt Át-lát:

— Hỡi Át-lát! Xin kính chào người. Hê-ra-clét này chẳng thể nào mắc lừa người dâu. Xin người dừng giận! Có lẽ nào ta lại giơ vai ra chống đỡ bầu trời để chịu đựng cái cực hình mà thần Dớt dành riêng cho ngươi?

Hê-ra-clét trở về Mi-xen. Chàng dâng những quả táo vàng mà chàng phải vượt núi băng rừng, trải qua bao gian nguy vất vả mới đem được về cho Ơ-ri-xtê.

(Theo Thần thoại Hy Lạp, tập II, NGUYỄN VĂN KHOẢ sưu tầm và biên soạn, NXB Đại học và Trung học chuyên nghiệp, Hà Nội, 1986)

5. Bài văn mẫu: Chi tiết, hình ảnh của văn bản Hê-ra-clét đi tìm táo vàng để lại ấn tượng đặc biệt

Chi tiết, hình ảnh của văn bản Hê-ra-clét đi tìm táo vàng để lại ấn tượng đặc biệt - Mẫu 1

Chi tiết Hê-ra-clét đấu trí với thần Át-lát để lại ấn tượng đặc biệt với em. Sức mạnh phi thường, sự dũng cảm và trái tim nhân hậu của Hê-ra-clét đã được bộc lộ qua những thử thách hết sức nguy hiểm trên đường đi tìm táo vàng: cuộc chiến với gã khổng lồ độc ác Ăng-tê, giải cứu thần Prô-mê-tê, giao đấu với cha con thần chiến tranh,... Nhưng đến thử thách cuối cùng, Hê-ra-clét đã thể hiện được trí thông minh của mình. Không những nhận ra ý đồ của thần Át-lát muốn để mình thay thần chịu hình phạt chống trời, mà còn nhanh trí tương kế tựu kế "lừa" ngược lại để thần phải chịu thua.

Chi tiết, hình ảnh của văn bản Hê-ra-clét đi tìm táo vàng để lại ấn tượng đặc biệt - Mẫu 2

Chi tiết Hê-ra-clét đấu trí với thần Át-lát khiến em vô cùng ấn tượng. Sự nhanh trí của Hê-ra-clét đã tạo ra một bước ngoặt trong diễn biến, khiến người đọc ai cũng phải bất ngờ. Không những có thể nhanh chóng nhận ra ý đồ của thần Át-lát, mà còn khiến thần không thực hiện được ý đồ của mình. Hê-ra-clét là một anh hùng có trái tim nhân hậu nhưng vô cùng thông minh và thẳng thắn.

Xem thêm các bài tóm tắt tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 10 Cánh diều hay, chi tiết khác:

Tác giả - tác phẩm: Hê-ra-clét đi tìm táo vàng (Trích thần thoại Hy Lạp)

Tác giả - tác phẩm: Chiến thắng Mtao Mxây (Trích sử thi Đăm Săn)

Tác giả - tác phẩm: Thần trụ trời

Tác giả - tác phẩm: Ra - ma buộc tội (Trích sử thi Ra-ma-ya-na - Van-mi-ki)

Tác giả - tác phẩm: Cảm xúc mùa thu - Bài 1 (Đỗ Phủ)